10 + 1 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΙΚΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ

Ημερίδα Λέσχης Λιμενικού Σώματος, στον Πειραϊκό Σύνδεσμο, 27-2-2019

«Γενική προσέγγιση των συνταξιοδοτικών διεκδικήσεων                                    προ και μετά τον  νόμο Κατρούγκαλου 4387/2016»

Δυστυχώς !!! Αρχίζω δυστυχώς με το, ΔΥΣΤΥΧΏΣ δεν έχει ακόμη εκδοθεί η απόφαση του ΣΤΕ που θα κρίνει την αντισυνταγματικότητα ή μη διατάξεων του ν.4387/16 γνωστού πλέον ως ν. Κατρούγκαλου και συνακόλουθα την μοίρα των αναδρομικών διεκδικήσεων των συνταξιούχων.
Όπως επισημαίνουν νομικοί κύκλοι είναι πρωτοφανής η καθυστέρηση αυτή, για ένα τέτοιας εκτάσεως μείζον θέμα για τους πολίτες αλλά και την οικονομία της χώρας, καθόσον εκδικάστηκε στις 4-10-2017 και από τότε 16 μήνες περίπου εκκρεμεί η έκδοσή της σχετικής απόφασης.
Ενώ υπονοείται και αφήνεται να υφέρπει η σκοπιμότητα της καθυστέρησης, πόσω μάλλον όταν έχει προηγηθεί η παραίτηση του πρώην Προέδρου του ΣτΕ κ.Νίκου Σακελλαρίου με υπαινιγμούς για παρεμβάσεις στο έργο του αναφορικά με τον ασφαλιστικό νόμο.
Δυστυχώς! για την εδραίωση του αισθήματος εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους θεσμούς και την ασφάλεια δικαίου.
Η απόφαση του ΣτΕ, η οποία θα κρίνει την αντισυνταγματικότητα ή μη του ν. 4387/16 ν. Κατρούγκαλου, θα αποτελέσει ως εκ του
αποτελέσματος «το Πάρθιο βέλος1» όλων των περικοπών των συντάξεων από το 2012.
Και γιατί αυτό; Γιατί ο νόμος αυτός με τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων που εισάγει, ενσωματώνει όλες τις προηγούμενες μνημονιακές περικοπές των συντάξεων .
Έτσι επιχειρείται να αποτελέσει τη κολυμβήθρα του «Σιλωάμ» των περικοπών.
Αν οι σχετικές διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου κριθούν Συνταγματικές, ουσιαστικά κρίνονται και Συνταγματικές όλες οι περικοπές των προηγούμενων νόμων.
Η αναζήτηση των αναδρομικών στη περίπτωση αυτή περιορίζεται ουσιαστικά στα μεσοδιαστήματα του 2012 και του 2015 και μόνο για όσους έχουν υποβάλλει σχετική αγωγή.
Μετά δε το 2015 και έως της ημερομηνίας εκδόσεως της νέας απόφασης και εφεξής, ότι σχετικό θα προβλέπεται στο διατακτικό της αναμενόμενης απόφασης του ΣΤΕ.
Ειδικότερα έχει δημιουργηθεί σύγχυση και έχει επικρατήσει πανικός στους συνταξιούχους λόγω των αντικρουόμενων αποφάσεων του ΣΤΕ.
Η πρώτη απόφαση η 668/2012 της ολομελείας του ΣτΕ έκρινε συνταγματικές τις περικοπές.Αντιθέτως και ανεξάρτητα με ποιο σκεπτικό το ΣτΕ με την απόφαση 2287/20152 της ολομέλειας έκρινε αντισυνταγματικές τις δεύτερες μνημονιακές περικοπές των νόμων.
Έτσι άνοιξε ο δρόμος των δικαστικών διεκδικήσεων των αναδρομικών περικοπών των συντάξεων.
Είναι δε σημαντικό να επισημάνουμε ότι με τη νομολογιακή τακτική του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας μας και στη συνέχεια των λοιπών Δικαστηρίων της χώρας (υπόθεση Τσολογιάννη) καθώς και του Ελεγκτικού Συνεδρίου καλλιεργείται, δικαστική φρενίτιδα καιοδηγούνται οι πολίτες αναγκαστικά στην επιλογή της δικαστικής διεκδίκησης και στην εμμονική αντίληψη ότι για να δικαιωθεί κάποιος πρέπει να προσφύγει στη Δικαιοσύνη.
Και τούτο διότι αντιλαμβανόμενοι οι δικαστές τις επιπτώσεις των αποφάσεών τους και προβληματιζόμενοι για τα οικονομικά μεγέθη που προκαλούνται, τα οποία και κινδυνεύουν να οδηγήσουν δημοσιονομικά τη χώρα στην προμνημονιακή κατάσταση του 2010, αποφάσισαν με την υπ'αριθ. 2287/20153 απόφαση της Ολομέλειάς του (όμοιες και οι υπ'αριθ. 2288-2290/2015) αμετακλήτως τα ακόλουθα:
1ον) Κήρυξαν αντισυνταγματικές τις ρυθμίσεις των ν. 4051/2012 (άρθρο 6 παρ.2) και 4093/2012 (άρθρο πρώτο παρ. ΙΑ υποπαρ.ΙΑ.5 περ.1 και υποπαρ. ΙΑ.6 περ.3) που επέβαλαν τις περικοπές στις κύριες και επικουρικές συντάξεις από 1-1-2012 και την κατάργηση των τριών Δώρων-επιδομάτων (Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας) συνολικού ύψους 800 ευρώ κατ' έτος (400+200+200).
2ον) Διέταξε να λάβουν τα παρανόμως παρακρατηθέντα ποσά και μάλιστα αναδρομικά για την περίοδο από 1-1-2012 έως 10-6-2015 (ημερομηνία δημοσίευσης της ανωτέρω απόφασης) ΜΟΝΟΝ όσοι συνταξιούχοι είχαν ασκήσει «ένδικα μέσα ή βοηθήματα» μέχρι 10-6-2015.
3ον) Διέταξε να αναπροσαρμοστούν, χωρίς προηγούμενη προσφυγή στα Δικαστήρια, οι συντάξεις ΟΛΩΝ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ των συνταξιούχων στα προ της 1-1-2012 επίπεδα, χωρίς δηλαδή να υπολογίζονται εφεξής οι ανωτέρω περικοπές που κρίθηκαν αμετάκλητα αντισυνταγματικές και
4ον)Διέταξε να λαμβάνουν κανονικά τα τρία Δώρα-επιδόματα συνολικού ύψους 800 ευρώ ανά έτος ΟΛΟΙ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ οι συνταξιούχοι από 11-6-2015 (επομένη ημέρα της δημοσίευσης της απόφασης) χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη.
Και έτσι καθώς και με σειρά άλλων αποφάσεων 1ον ) Το Ανώτατο Ακυρωτικό (ΣτΕ) και το Ανώτατο Δημοσιονομικό Δικαστήριο (ΕλΣυν) της χώρας με αποφάσεις των Ολομελειών τους έβαλαν οριστικά και αμετάκλητα τέλος στη διεκδίκηση αναδρομικών και στην επιστροφή παράνομων περικοπών στις συντάξεις, τους μισθούς και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων, αφού αποφάνθηκαν ότι δεν μπορούν να τις διεκδικήσουν αναδρομικά παρά μόνον όσοισυνταξιούχοι και υπάλληλοι είχαν ήδη ασκήσει ένδικα μέσα ή βοηθήματα πριν την ημερομηνία της δημοσίευσης της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου που τους αφορούσε!
Και τα δύο Ανώτατα Δικαστήρια απεφάνθησαν δηλαδή ότι αναδρομικά και επιστροφή από αντισυνταγματικές περικοπές ή παράνομες κρατήσεις στις συντάξεις τους δικαιούνται μόνο όσοι συνταξιούχοι ή υπάλληλοι είχαν προσφύγει στα Δικαστήρια μέχρι τη δημοσίευση της απόφασης. Οι συνταξιούχοι, αλλά και οι εν ενεργεία υπάλληλοι, δικαιούνται να διεκδικήσουν τα αναδρομικά μόνο για το χρονικό διάστημα μετά τη δημοσίευση της απόφασης, καθώς και να ζητήσουν την αναπροσαρμογή των συντάξεων ή μισθών τους για το μέλλον («ex nunc») από την ημερομηνία δηλαδή της δημοσίευσης της απόφασης και μετά»
Με την απόφαση αυτή εκατομμύρια συνταξιούχων που υπέστησαν μεγάλες περικοπές στις συντάξεις και τα επιδόματά τους έχασαν τη δυνατότητα διεκδίκησης αναδρομικών για την περίοδο από 1/1/2012 έως και 10/6/2015.
Επίσης
2ον ) Σύμφωνα με την υπ'αριθ. 244/2017 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ (που έκρινε αντισυνταγματική την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων) δεν μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά για την περίοδο 2012-2017 όσοι δεν είχαν ασκήσει προσφυγή ή άλλο ένδικο μέσο μέχρι την 8/2/2017 (ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης) 4 .
3ον ) Δεν δικαιούνται να διεκδικήσουν αναδρομικά για τις περικοπές των μισθών τους όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά και οι υπαγόμενοι στα ειδικά μισθολόγια (γιατροί ΕΣΥ, καθηγητές ΑΕΙ, καθηγητές ΤΕΙ κ.ά.), αν δεν έχουν ασκήσει αγωγή ή άλλο ένδικο μέσο μέχρι τη δημοσίευση της απόφασης που τους αφορά κατά περίπτωση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ, δεν μπορούν να διεκδικήσουν τα αναδρομικά λόγω κήρυξης ως αντισυνταγματικών των περικοπών των μισθών τους με τους νόμους του β' Μνημονίου (ν. 4046 και 4093/2012):
• όσοι καθηγητές ΑΕΙ δεν έχουν ασκήσει αγωγές ή ένδικα μέσα μέχρι 29/12/2014, για την περίοδο 2012-2015 (απόφαση ΟλΣτΕ 4741/2014),
• όσοι ιατροί ΕΣΥ δεν έχουν ασκήσει αγωγές ή ένδικα μέσα μέχρι 26/2/2018 για την περίοδο από 2012 μέχρι 26/2/2018 (απόφαση ΟλΣτΕ 431/2018) και
• όσοι καθηγητές ΤΕΙ δεν έχουν ασκήσει αγωγές ή ένδικα μέσα μέχρι 1/3/2018, για την περίοδο 2012 έως 1/3/2018 (αποφάσεις ΟλΣτΕ 479481/2018).5
Πρόκειται για τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012. Ευτυχώς και για τις κατηγορίες αυτές με πολιτική απόφαση και με σχετική νομοθετική διάταξη χορηγήθηκαν σε όλους και σε όσους δεν είχαν ασκήσει αγωγές.
Δεν γνωρίζουμε αν η πολιτική αυτή τακτική θα ακολουθηθεί για όλες τις κατηγορίες συνταξιούχων .
Στο μεταξύ σε επαγρύπνηση βρίσκονται πέντε κατηγορίες συνταξιούχων από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που υπέστησαν τις αντισυνταγματικές περικοπές, τη στιγμή που μερίδα νομικών κύκλων εκτιμούν ότι για το διάστημα από τον Ιούνιο του 2015 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018 διαφαίνεται παράθυρο διεκδίκησης αναδρομικών:
1) Συνταξιούχοι που είχαν σύνταξη το 2012 μετά και τις παρακρατήσεις πάνω από 1.300 ευρώ και υπέστησαν μείωση 12% στο υπερβάλλον τμήμα της σύνταξης.
2) Συνταξιούχοι που είχαν το 2012 άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης, μετά και τις προηγούμενες περικοπές, πάνω από 1.000 ευρώ και υπέστησαν το "ψαλίδι" 5-20%.
3) Συνταξιούχοι που λαμβάνουν επικουρική και υπέστησαν μείωση με τον νόμο 4051 του 2012 ως εξής:
- Για συντάξεις έως 250 ευρώ, 10%
- Για συντάξεις από 250- 300 ευρώ, 15%
- Για συντάξεις από 300 ευρώ και άνω, 20%
Δεν θα επεκταθώ περισσότερο σε θέματα στα οποία θα αναφερθούν αναλυτικά οι επόμενοι ομιλητές.
Θα κλείσω με την ακροτελεύτια παράγραφο ενός μανιφέστου6 συνδικαλιστικού σας οργάνου:
«Για αυτό λοιπόν θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι αυτά που τον τελευταίο καιρό ακούγονται ως παροχές, εφόσον βέβαια υλοποιηθούν με οποιονδήποτε τρόπο, δεν θα είναι τίποτα άλλο από την εφαρμογή των κερδισμένων αποφάσεων ΣτΕ, πράγμα που αποδεικνύει περίτρανα "ότι κανένας αγώνας διαχρονικά δεν πάει χαμένος και ότι τίποτα δεν μας χαρίζεται"

Παραπομπές

1 Οι Πάρθιοι , ήταν λαός ασιατικός , από την Κασπία θάλασσα και ήταν φημισμένοι τοξότες πάνω από τ`άλογο , ξεχωριστά επικίνδυνοι στην μάχη , όταν κάνοντας πως φεύγουν , έριχναν στον εχθρό τα βέλη τους. η φράση λέγεται για επίθεση , επίκριση , κάτι δυσάρεστο , που γίνεται την τελευταία στιγμή .
2 «......Κατόπιν τούτων, οι ανωτέρω διατάξεις των νόμων 4051 και 4093/2012 αντίκεινται στις προπαρατεθείσες συνταγματικές διατάξεις και είναι, ως εκ τούτου, ανίσχυρες και μη εφαρμοστέες, η αντίθεση δε των διατάξεων τούτων προς το Σύνταγμα αφορά στις περικοπές όχι μόνο των κύριων αλλά και των επικουρικών συντάξεων. Επειδή, μετά τις διαδοχικές ως άνω περικοπές και μειώσεις, σε συνέχεια δε και προς εφαρμογή του εγκριθέντος κατά το έτος 2012 δεύτερου «Μνημονίου Συνεννόησης» (ν. 4046/2012), ακολούθησαν, κατά τα προεκτεθέντα, το ίδιο αυτό έτος, δύο ακόμη νομοθετήματα με αντικείμενο την περαιτέρω περιστολή κυρίων και επικουρικών συντάξεων: Ο ν. 4051/2012, με το άρθρο 6 του οποίου μειώθηκαν αναδρομικά κατά 12%, όπως αναλυτικά προαναφέρθηκε, οι κύριες συντάξεις που υπερβαίνουν τα 1.300 ευρώ και οι επικουρικές συντάξεις, με κλιμάκωση του ποσοστού μειώσεως (10%, 15% και 20%) αναλόγως του ύψους αυτών και με κατοχύρωση κατώτατου ορίου 200 ευρώ, καθώς και ο ν. 4093/2012, με το άρθρο πρώτο του οποίου, αφ' ενός μεν μειώθηκαν εκ νέου, σε ποσοστά από 5% έως και 20%, οι από οποιαδήποτε πηγή και για οποιαδήποτε αιτία συντάξεις, που υπερβαίνουν αθροιστικώς τα 1.000 ευρώ, αφ' ετέρου δε καταργήθηκαν πλέον για όλους τους συνταξιούχους τα επιδόματα και δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας. [...]
Οι περικοπές και οι μειώσεις αυτές, οι οποίες ξεκίνησαν από τα επιδόματα εορτών και αδείας των οργανισμών κύριας ασφάλισης (άρθρο τρίτο παρ. 10-14 του ν. 3845/2010), και συνεχίσθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα με την εισφορά αλληλεγγύης των συνταξιούχων κύριας ασφάλισης (άρθρο 38 του ν. 3863/2010), την εν συνεχεία αναπροσαρμογή και τη συμπλήρωση της εισφοράς αυτής και την επέκτασή της στην επικουρική ασφάλιση (άρθρο 44 παρ. 10-13 του ν. 3986/2011), καθώς και τις μειώσεις στις συντάξεις των κάτω των 55 ετών συνταξιούχων και στις κύριες και επικουρικές συντάξεις που υπερβαίνουν, αντιστοίχως, τα 1200 και τα 150 ευρώ (άρθρο 2 παρ. 1-5 του ν. 4024/2011), εντάσσονται στις δέσμες μέτρων που έχουν ως βάση τις προβλέψεις του πρώτου «Μνημονίου» και του πρώτου «Μεσοπροθέσμου Πλαισίου», και συνιστούν, κατά τα προεκτεθέντα, μέτρα «άμεσης απόδοσης» για την εξεύρεση πόρων προς αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στην οποία βρέθηκε η Χώρα. Με τα δεδομένα αυτά, οι εν λόγω περικοπές, έχοντας αποφασισθεί υπό την πίεση των ως άνω όλως εξαιρετικών περιστάσεων, και επιβαλλόμενες κατά την εκτίμηση του νομοθέτη για την άμεση αντιμετώπιση της κρίσεως, δεν παραβιάζουν τις προπαρατεθείσες συνταγματικές διατάξεις.
Τέλος, οι περικοπές που θεσπίστηκαν με τις ανωτέρω διατάξεις των νόμων 3845/2010, 3863/2010, 3986/2011 και 4024/2011 δεν αντίκεινται ούτε στο άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, εφ' όσον, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, δεν κλονίζεται η δίκαιη ισορροπία μεταξύ του γενικού συμφέροντος που τις υπαγόρευσε και των περιοριζομένων με αυτές περιουσιακών δικαιωμάτων. [...]» (πρβλ. ΣτΕ 2192-2196/2014 Ολ.)στρατιωτικούς

3 «(...) Στην προκειμένη περίπτωση, η, κατά τα ανωτέρω, διάγνωση της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων του άρθρου 6 παρ. 2 του ν. 4051/2012 και του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.5 περ. 1 και υποπαρ. ΙΑ.6 περ. 3 του ν. 4093/2012 θα συνεπήγετο υποχρέωση της Διοικήσεως να συμμορφωθεί με αναδρομική καταβολή των συνταξιοδοτικών παροχών που περιεκόπησαν , βάσει των αντισυνταγματικών αυτών διατάξεων, όχι μόνον στην ενάγουσα, αλλά και σε ιδιαιτέρως ευρύ κύκλο προσώπων που αφορά η παρούσα πρότυπη δίκη. Εν όψει των δεδομένων τούτων, το Δικαστήριο, μετά στάθμιση του δημοσίου συμφέροντος, αναφερομένου στην οξυμένη δημοσιονομική κρίση και στην κοινώς γνωστή ταμειακή δυσχέρεια του ελληνικού Κράτους, ορίζει ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επιμάχων διατάξεων θα επέλθουν μετά την δημοσίευση της παρούσης αποφάσεως. Οίκοθεν νοείται ότι για τους ενάγοντες και όσους άλλους έχουν ασκήσει ένδικα μέσα ή βοηθήματα μέχρι το χρόνο δημοσιεύσεως της αποφάσεως, η διαγνωσθείσα αντισυνταγματικότητα θα έχει αναδρομικό χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να γίνει επίκληση της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων αυτών για τη θεμελίωση αποζημιωτικών αξιώσεων άλλων συνταξιούχων, που αφορούν περικοπείσες, βάσει των εν λόγω διατάξεων, συνταξιοδοτικές παροχές τους, για χρονικά διαστήματα προγενέστερα του χρονικού σημείου δημοσιεύσεως της παρούσης αποφάσεως. Η κρατήσασα δε αυτή άποψη δεν συγκρούεται ούτε με το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος περί της αξιώσεως δικαστικής προστασίας, αλλ' ούτε και με το άρθρο 6 παρ. 1 της Ε.Σ.Δ.Α., και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αυτής, διότι αφ' ενός μεν η αναδρομικότητα των συνεπειών των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν είναι αυτονόητη και αποκλειστική κάθε άλλης ρυθμίσεως, αφ' ετέρου δε με τον ως άνω τιθέμενο περιορισμό, δεν διαταράσσεται η δίκαιη ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων του γενικού συμφέροντος και της προστασίας των δικαιωμάτων των διοικουμένων, εφόσον αυτοί δεν αποστερούνται των δικαιωμάτων τους, τα οποία απλώς περιορίζονται, για τους προαναφερόμενους λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος (βλ. ΣτΕ 4741/2014 Ολομ.).».
4. Σύμφωνα με την υπ'αριθ. 244/2017 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ (που έκρινε αντισυνταγματική την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων) δεν μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά για την περίοδο 2012-2017 όσοι δεν είχαν ασκήσει προσφυγή ή άλλο ένδικο μέσο μέχρι την 8/2/2017 (ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης.Σύμφωνα με το σκεπτικό της (σελ. 121 επ.) «...συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι αναγόμενοι στην ανάγκη διασφάλισης της δημοσιονομικής ισορροπίας του Κράτους, άγεται στην κρίση ότι με την επιφύλαξη της ένδικης αγωγής και όσων ένδικων βοηθημάτων και ενστάσεων έχουν ήδη ασκηθεί και εκκρεμούν ενώπιον του αρμόδιου Τμήματος και Κλιμακίου, η διάγνωση της αντίθεσης των διατάξεων των άρθρων 38 του ν. 3863/2010 και 11 του ν. 3865/2010 και συνακόλουθα των διατάξεων των άρθρων 44 παρ. 10 του ν. 3986/2011 και 2 παρ. 13 του ν. 4002/2011, ως προς την επιβολή και την αύξηση της ΕΑΣ σε βάρος των συνταξιούχων του Δημοσίου στα άρθρα 4 παρ. 1 και 5 και 22 παρ. 1 και 4 του Συντάγματος και τις από αυτά α π ο ρ ρ έ ο υ σ ε ς α ρ χ έ ς , πρέπει προς αποτροπή αιφνιδιασμού του καθ'ου Ελληνικού Δημοσίου να μετατεθεί στο χρόνο δημοσίευσης της παρούσας, οπότε και θα καταστεί προσβάσιμη για το τελευταίο η σχετική δικαστική κρίση, με συνέπεια να μ η ν υ φ ί σ τ α τ α ι β ά σ η γ ι α τ η ν ά σ κ η σ η ν έ ω ν α γ ω γ ώ ν κ α ι ε ν σ τ ά σ ε ω ν π ρ ο ς ικανοποίηση των αξιώσεων που έχουν γεννηθεί από την ίδια αιτία μέχρι του χρόνου αυτού.»
Και παρακάτω: «Η παραδοχή δε αυτή δεν συγκρούεται ούτε με το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος αλλ'ούτε και με το άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αυτής, διότι αφ'ενός μεν η αναδρομικότητα των συνεπειών των αποφάσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν είναι αυτονόητη και αποκλειστική κάθε άλλης ρύθμισης, αφ'ετέρου δε με τον ως άνω τιθέμενο περιορισμό, δεν διαταράσσεται η δίκαιη ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων του γενικού συμφέροντος και της προστασίας των δικαιωμάτων των διοικουμένων, εφόσον αυτοί δεν αποστερούνται των δικαιωμάτων τους, τα οποία απλώς περιορίζονται για τους προαναφερόμενους λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος.».
5. Είναι χαρακτηριστικό το παρακάτω απόσπασμα της υπ'αριθ. 431/2018 απόφασης ΟλΣτΕ:
«20.Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, η διάγνωση της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων της περιπτώσεως 27 της υποπαραγράφου Γ.1 της παραγράφου Γ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, με τις οποίες μειώθηκαν οι αποδοχές των ιατρών του Ε.Σ.Υ., και των διατάξεων της αποφάσεως οικ. 2/83408/022/14.11.2012 του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, με τις οποίες οι μειώσεις αυτές επιβλήθηκαν αναδρομικά από 1.8.2012, θα συνεπήγετο υποχρέωση της Διοικήσεως να συμμορφωθεί με αναδρομική καταβολή των αποδοχών που περιεκόπησαν, βάσει των αντισυνταγματικών αυτών διατάξεων, όχι μόνο στους προσφεύγοντες (για το χρονικό διάστημα από την έκδοση των προσβαλλόμενων πράξεων και εντεύθεν), αλλά και σε ιδιαιτέρως ευρύ κύκλο προσώπων που αφορά η παρούσα πρότυπη δίκη (βλ. έγγραφα .....). Εν όψει των δεδομένων τούτων, το Δικαστήριο, μετά στάθμιση του δημοσίου συμφέροντος, αναφερομένου στην οξυμμένη δημοσιονομική κρίση και στην κοινώς γνωστή ταμειακή δυσχέρεια του ελληνικού Κράτους, ορίζει ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επίμαχων διατάξεων θα επέλθουν μετά τη δημοσίευση της αποφάσεώς του επί της κρινόμενης προσφυγής. Οίκοθεν νοείται ότι για τους τέσσερις πρώτους εκ των προσφευγόντων και όσους άλλους έχουν ασκήσει ένδικα μέσα ή βοηθήματα μέχρι το χρόνο δημοσιεύσεως της αποφάσεως, η διαγνωσθείσα αντισυνταγματικότητα θα έχει α ν α δ ρ ο μικ ό χ α ρ α κ τ ή ρ α . Κ α τ ά σ υ ν έ π εια , δ ε ν μ π ο ρ εί ν α γίν ει ε πίκ λ η σ η τ η ς αντισυνταγματικότητας των διατάξεων αυτών για τη θεμελίωση αξιώσεων άλλων ιατρών του Ε.Σ.Υ. που αφορούν περικοπείσες, βάσει των εν λόγω διατάξεων, αποδοχές τους, ή για τη θ ε μ ε λίω σ η αιτ η μ ά τ ω ν ε πισ τ ρ ο φ ή ς τ ω ν π ε ρικ ο π εισ ώ ν α υ τ ώ ν α π ο δ ο χ ώ ν , για χ ρ ο νικ ά διαστήματα προγενέστερα του χρονικού σημείου δημοσιεύσεως της εκδοθησόμενης επί της κρινόμενης προσφυγής αποφάσεως. Η άποψη αυτή δεν συγκρούεται ούτε με το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος περί της αξιώσεως δικαστικής προστασίας, ούτε με τα άρθρα 6 παρ. 1 της Ε.Σ.Δ.Α. και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου αυτής, διότι αφ' ενός μεν η αναδρομικότητα των συνεπειών των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν είναι αυτονόητη και αποκλειστική κάθε άλλης ρυθμίσεως, αφ' ετέρου δε με τον ως άνω τιθέμενο περιορισμό δεν διαταράσσεται η δίκαιη ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων του γενικού συμφέροντος και της προστασίας των δικαιωμάτων των διοικουμένων, εφ' όσον αυτοί δεν α π ο σ τ ε ρ ο ύ ν τ αι τ ω ν δικ αιω μ ά τ ω ν τ ο υ ς , τ α ο π οία α π λ ώ ς π ε ριο ρίζ ο ν τ αι, για τ ο υ ς προαναφερόμενους λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος (πρβλ. ΣΕ 4741/2014 Ολομ. σκ. 26, 2288/2015 σκ. 25). Κατά την γνώμη, όμως, του Συμβούλου Ηλία Μάζου, το Δικαστήριο δεν έχει την εξουσία προσδιορισμού των έναντι των τρίτων αποτελεσμάτων της εκδοθησομένης επί της κρινομένης προσφυγής αποφάσεώς του. Και τούτο διότι για τον περιορισμό των δικαιωμάτων των διοικουμένων, τον οποίο συνεπάγεται η άσκηση της εξουσίας αυτής, όπως δέχεται η πλειοψηφήσασα άποψη, απαιτείται σχετική πρόβλεψη στον νόμο, η δε διάταξη του άρθρου 50 παρ. 3β του π.δ/τος 18/1989, η οποία επιτρέπει τον περιορισμό της αναδρομικότητας των συνεπειών αποφάσεως επί αιτήσεως ακυρώσεως, δεν είναι δεκτική αναλογικής εφαρμογής και στην περίπτωση άλλου ενδίκου βοηθήματος, όπως εν προκειμένω, και μάλιστα εις βάρος των συμφερόντων τρίτων. 21.Επειδή, κατ' ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή και οι ασκηθείσες π α ρ ε μ β ά σ εις , ν α α κ υ ρ ω θ ο ύ ν οι π ρ ο σ β α λ λ ό μ ε ν ε ς μισ θ ο δ ο τικ έ ς κ α τ α σ τ ά σ εις κ αι ν α παραπεμφθεί η υπόθεση στη Διοίκηση προς διενέργεια των νομίμων, περαιτέρω δε πρέπει να ο ρισ θ εί ω ς χ ρ ο νικ ό σ η μ είο ε π ε λ ε ύ σ ε ω ς τ ω ν α π ο τ ε λ ε σ μ ά τ ω ν τ η ς δια γ ν ω σ θ είσ α ς αντισυνταγματικότητας των επίμαχων διατάξεων ο χρόνος δημοσιεύσεως της παρούσας αποφάσεως.»

6 Μανιφέστο είναι ένας όρος που προέρχεται από τα λατινικά (manifesto= φανερώνω, καθιστώ κάτι φανερό, εκδηλώνω) και που έχει περάσει σε πολλές γλώσσες (αγγλικά και ιταλικά: manifesto, γερμανικά: manifest, ισπανικά: manifesto κτλ.) και σημαίνει τη γραπτή διακήρυξη πολιτικού, κοινωνικού ή καλλιτεχνικού περιεχομένου, όπου αναφέρονται οι βασικές αρχές ενός κινήματος ή εκφράζονται διαμαρτυρίες για μια δύσκολη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί.[1]

Συνταξιοδοτικές περικοπές και ανακύπτοντα πρακτικά ζητήματα στο πεδίο της διεκδίκησης των αναδρομικών

«Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο») είναι συνταγματικώς ανεκτά, ως μέτρα «άμεσης απόδοσης» για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στην οποία βρέθηκε η Χώρα.Αντίθετα, οι περικοπές των Ν. 4051/2012 και 4093/2012 (προς εφαρμογή του ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ - Ν. 4046/2012) κρίθηκαν από το Δικαστήριο ως συνταγματικά αδικαιολόγητες αλλά και αντικείμενες στο άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, η τομή για το ανεκτό ή μη των περικοπών τοποθετείται μεταξύ των νόμων 4024/2012 και 4051/2012. Έτσι, το ΣτΕ επικύρωσε για παράδειγμα την παρακράτηση ΕΑΣ, αλλά ΑΝΤΙΘΕΤΑ έκρινε ως αντισυνταγματικές τις ποσοστιαίες μειώσεις των συντάξεων (βλ. άρθρο 6 Ν. 4051/2012, με το οποίο μειώθηκαν σε ποσοστό 12% οι κύριες συντάξεις που υπερβαίνουν τα 1.300 €, καθώς καιάρθρο Πρώτο Ν. 4093/2012 με το οποίο μειώθηκαν εκ νέου σε ποσοστά από 5% έως και 20% οι από οποιαδήποτε πηγή και από οποιαδήποτε αιτία συντάξεις που υπερβαίνουν αθροιστικώς τα 1000 €).Με τις ίδιες αποφάσεις, το ΣτΕ έκρινε ως αντισυνταγματική την πλήρη κατάργηση των επιδομάτων Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας (ενώ είχε επικυρώσει τον περιορισμό τους). Τέλος, ως προς το θέμα του χρόνου ισχύος, το ΣτΕ απεφάνθη ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επιμάχων διατάξεων θα επέλθουν μετά την δημοσίευση των σχετικών αποφάσεών του (ΟλΣτΕ 2287 και 2288/2015, που δημοσιεύθηκαν στις 10 και 22 Ιουνίου 2015), για όσους εκ των συνταξιούχων δεν είχαν ήδη προσφύγει.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, συμπλήρωσε την παραπάνω νομολογία με την υπ' αριθ. 244/2017 απόφαση της Ολομέλειάς του, με την οποία έκρινε το θέμα της επιβληθείσας Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων στους συνταξιούχους του Δημοσίου εν γένει. Η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου δέχθηκε κατά πλειοψηφία (22 -9) ότι το Σύνταγμα υποδέχεται ως ιδιαίτερο θεσμό το ειδικό υπηρεσιακό και συνταξιοδοτικό καθεστώς των δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων και ότι το Δημόσιο, ως φορέας συνταξιοδότησης σαφώς διαστέλλεται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ). Στο πλαίσιο αυτό, έκρινε ότι η επιβάρυνση των συνταξιούχων του Δημοσίου με το χρέος χρηματοδότησης των λοιπών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης θίγει τις συνταγματικώς κατοχυρωμένες αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευομένης εμπιστοσύνης. Τέλος, ως προς το θέμα του χρόνου ισχύος, το ΕλΣυν απεφάνθη ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επιμάχων διατάξεων θα επέλθουν μετά την δημοσίευση της σχετικής αποφάσεώς του (8 Φεβρουαρίου 2017), για όσους εκ των συνταξιούχων δεν είχαν ήδη προσφύγει, για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής ισορροπίας.

Μετά τη δημοσίευση, το 2015, των αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο Νομοθέτης επιχείρησε να νομιμοποιήσει τις μειώσεις, προβάλλοντας τη βιωσιμότητα ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος, με τη δημιουργία ενιαίου ασφαλιστικού φορέα.

Με τις διατάξεις του κεφαλαίου Β' του N. 4387/2016 «Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού συνταξιοδοτικού συστήματος Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α΄85/12.5.2012, οι υπάλληλοι - λειτουργοί του Δημοσίου, καθώς και οι στρατιωτικοί υπήχθησαν στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής από 01.01.2017. Το Δημόσιο υπολόγιζε, εισέπραττε τις ασφαλιστικές εισφορές και κατέβαλε τις κανονισθείσες συντάξεις έως 31.12.2016, ενώ στη συνέχεια ορίζεται ότι οι καταβαλλόμενες συντάξεις του Δημοσίου μεταφέρονται στον Ε.Φ.Κ.Α. και καταβάλλονται από αυτόν (τα Π.Δ. 168 και 169/2007, ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης κ.λπ. διατηρήθηκαν). Ωστόσο, η Γενική Διεύθυνση Χορήγησης Συντάξεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών εξακολουθούσε να ασκεί τις αρμοδιότητές της, έως τη σύσταση της Διεύθυνσης Χορήγησης Συντάξεων Δημόσιου Τομέα, υπαγόμενης στη Γενική Διεύθυνση Συντάξεων του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.), με τις διατάξεις του άρθρου 395 του Ν. 4512/2018 (ΦΕΚ Α' 5/17.01.2018 και Α' 8/23.01.2018).

Στην πραγματικότητα, ο επανυπολογισμός για τις αποδοχές των παλαιών - μέχρι 12.05.2016 - συνταξιούχων (που δεν έχει γνωστοποιηθεί ακόμη από τον ΕΦΚΑ) διατηρεί τις μειώσεις συντάξεων που κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Ουσιαστικά, η παλιά σύνταξη συγκρίθηκε με την καινούργια που επανυπολογίστηκε, χωρίς να αφαιρεθούν οι παράνομες μειώσεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από τα Ανώτατα Δικαστήρια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τη γνωμοδότησή του, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 73 του Συντάγματος, επί των διατάξεων του Ν. 4387/2016, που προέβλεπαν τη μεταφορά των συντάξεων του Δημοσίου στον ΕΦΚΑ, έκρινε ότι οι διατάξεις αυτές είναι αντισυνταγματικές και ως εκ τούτου, επειδή πάσχει το νομοθετικό θεμέλιο του νόμου, είναι αντισυνταγματικός όλος ο νόμος.

Από την άλλη και το ΣτΕ έχει εκφράσει την πάγια θέση ότι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΣ ΑΝΕΚΤΗ «η υπό το 'νέο ασφαλιστικό σύστημα' αντίληψη ότι το Κράτος ρυθμίζει απλώς και οργανώνει την κοινωνική ασφάλιση χωρίς και να υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότηση των οργανισμών κοινωνικής ασφαλίσεως ή ότι η υποχρέωση αυτή μπορεί να αναπληρώνεται με παροχές προνοιακού χαρακτήρα, καθώς και ότι η διασφάλιση της βιωσιμότητας των εν λόγω οργανισμών απόκειται στους ίδιους τους ασφαλισμένους, συναρτώμενη, προεχόντως ή και αποκλειστικώς, με την μαθηματική σχέση μεταξύ καταβαλλόμενων εισφορών και χορηγούμενων παροχών». Έτσι, το ΣτΕ αντιτίθεται στις προνοιακού τύπου συντάξεις, με βάση το κριτήριο της αξιοπρεπούς διαβίωσης των συνταξιούχων, η οποία πρέπει να διασφαλίζεται και με την κρατική χρηματοδότηση. Εισάγει, μάλιστα ένα ακόμη ενδιαφέρον κριτήριο, αυτό της υποχρέωσης διατήρησης του επιπέδου ζωής των συνταξιούχων «κατά το δυνατόν εγγύς εκείνου το οποίο είχαν αυτοί κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου» (όχι μόνο για τις κύριες, αλλά και για τις επικουρικές συντάξεις - σύμφωνα με το ΣτΕ, το Κράτος υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότηση και των φορέων επικουρικής ασφάλισης προς κάλυψη των ελλειμμάτων τους). Η θέση αυτή είναι πολύ σημαντική (ιδίως για τους θεωρούμενους συλλήβδην ως «υψηλο-συνταξιούχους») ενόψει της επιβληθείσας αρχής της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών ταμείων εξ ιδίων πόρων αποκλειστικά και τις ρήτρες «μηδενικού ελλείμματος».

§4. Πρακτικά ζητήματα για τη διεκδίκηση των περικοπών

Ποιους αφορά η διεκδίκηση των περικοπών:

Οι διεκδικήσεις δεν αφορούν όλους τους συνταξιούχους, αλλά την πλειονότητα, καθώς εξαρτώνται απότο συνταξιοδοτικό εισόδημα, όπως είχε διαμορφωθεί, από τις περικοπές σε δώρα και συντάξεις, το 2012.

Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά το 2012, θα μπορούσαν να διεκδικήσουν μόνο τα «ψαλιδισμένα» από το 2010 δώρα και τις περικοπές στην επικουρική.

Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες,επικουρικές και μερίσματα πάνω από 1.000 ευρώ μεικτά, θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τα «ψαλιδισμένα» δώρα (όσοι δεν τα έχασαν από το 2010), τις απώλειες 5% - 20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, τις έξτρα μειώσεις στην επικουρική και το πρόσθετο «ψαλίδι» 12% για όσους λάμβαναν μηνιαία μηνιαία σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ (οι εν λόγω περικοπές, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές το 2015 από το ΣτΕ, αφορούσαν οριζόντια όλους - Δημόσιο, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κ.λπ). Η διεκδίκηση ανά μήνα μπορεί να ποικίλει από 50 έως και άνω των 450 ευρώ, χωρίς τα δώρα που είναι για όλους 800 ευρώ τον χρόνο. Επιπλέον, οι συνταξιούχοι του Δημοσίου μπορούν να διεκδικήσουν και την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων.

1. Οι εν ενεργεία δημόσιοι υπάλληλοι, μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά επιστροφή του 13ου και 14ου μισθού, από το 2013 και μετά. Τα χρήματα που μπορούν να διεκδικήσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι η επιστροφή των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα και του επιδόματος αδείας ύψους 1.000 ευρώ τον χρόνο (500 ευρώ για δώρο Χριστουγέννων, 250 ευρώ, για δώρο Πάσχα και 250 ευρώ, για επίδομα αδείας) για τα έτη 2013 - 2018.

Ποιοχρονικό διάστημα αφορά η διεκδίκηση των περικοπών:

Υπάρχουν διάφορα πιθανά νομικά σενάρια για το εύρος των διεκδικούμενων αναδρομικών:

* Όσοι είχαν προσφύγει στα Δικαστήρια πριν τη δημοσίευση των αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ το έτος 2015, διεκδικούν χρήματα και προ του έτους 2015.

* Το ΣτΕ με τις αποφάσεις του όρισε χρονικό όριο της ισχύος της αντισυνταγματικότητας τον Ιούνιο του 2015, για όσους προσφύγουν μετά από αυτό το χρονικό σημείο, για να μην επέλθει ανατροπή στα δημόσια οικονομικά.

* Η γενική παραγραφή για τις αναδρομικές διεκδικήσεις είναι πενταετής. Ωστόσο, σύμφωνα με άλλη άποψη και τις διατάξεις του δημοσίου λογιστικού, οι απαιτήσεις από μισθούς και συντάξεις κατά του Δημοσίου παραγράφονται στα δύο έτη. Υπάρχουν αποφάσεις που έχουν κρίνει ότι η παραγραφή θα πρέπει να είναι πενταετής, αδιακρίτως για όλους τους συνταξιούχους.

* Το Δημόσιο στις σχετικές δίκες θα υποστηρίξει ότι η διεκδίκηση, ανεξαρτήτως της αφετηρίας της, δεν μπορεί να υπερβεί το Μάιο του έτους 2016, διότι έκτοτε ισχύει ο νέος ασφαλιστικός νόμος (Ν. 4387/2016). Κατά την άποψή μου, είναι βάσιμη η διεκδίκηση έως και το Δεκέμβριο 2018, διότι οι αντισυνταγματικές περικοπές συνέχιζαν να επιβάλλονται στις παλαιές συντάξεις, ενώ ακόμη δεν έχει εμφανιστεί ο επανυπολογισμός. Άλλωστε, τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών έχουν «ενσωματωθεί» στον υπολογισμό της προσωπικής διαφοράς,επομένως τα διεκδικούμενα αναδρομικά δυνητικά μπορούν να αφορούν και στο 2019.

Διευκρινίσεις σχετικά με τις διεκδικήσεις επιδομάτων εορτών και αδείας:

Τρεις κατηγορίες διαμορφώνονται για τα παραπάνω επιδόματα:

* Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ άνω των 60 ετών και με συνολικό μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις (κύριες, επικουρικές, μερίσματα, προσαυξήσεις λόγω οικογενειακών βαρών, επίδομα απολύτου αναπηρίας αλλά και επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας υπολογιζόμενα σε 12μηνη βάση) έως 2.430 ευρώ. Μπορούν να διεκδικήσουν το ποσό των 800 ευρώ κατ' έτος (400 Χριστούγεννα, 200 Πάσχα και 200 καλοκαίρι). Αντίστοιχα όσοι είχαν μηνιαίο εισόδημα από 2.430 έως 2.500 ευρώ δικαιούνταν τμήμα των δώρων.

* Οι Συνταξιούχοι ΟΓΑ είχαν εξαιρεθεί από το «ψαλίδι» του 2010, καθώς λαμβάνουν χαμηλές συντάξεις και συνεπώς μπορούν να διεκδικήσουν πλήρη επιδόματα (μία σύνταξη τα Χριστούγεννα, μισή το Πάσχα και μισή το καλοκαίρι).

* Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ κάτω των 60 ετών (εξαιρούνται όσοι αποστρατεύθηκαν με πρωτοβουλία της υπηρεσίας) ή/και με συνολικό εισόδημα από συντάξεις πάνω από 2.500, είχαν χάσει τα επιδόματα ήδη από το 2010 και δεν είναι πιθανή η ευδοκίμηση σχετικής αγωγής. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η υπ' αριθ. 1388/2018 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που απέρριψε την διεκδίκηση των επιδομάτων αυτών από συνταξιούχο στρατιωτικό, κρίνοντας πως ορθά καταργήθηκαν τα δώρα ύψους 800 ευρώ στις συντάξεις άνω των 2.500 ευρώ και επίσης πως «δεν κατοχυρώνεται ούτε από την εθνική ούτε από τη διεθνή έννομη τάξη δικαίωμα σε συντάξεις ή παρακολουθήματα αυτών συγκεκριμένου ύψους».

Αναμένεται με ενδιαφέρον η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ που θα κρίνει τη συνταγματικότητα ή μη της περικοπής των δώρων στους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους, καθώς δεν αποκλείεται να επηρεάσει και το έδαφος των διεκδικήσεων των συνταξιούχων.

Η καταβολή εφάπαξ χρηματικού ποσού σύμφωνα με το Ν. 4575/2018:

Με τα άρθρα 10 έως 15 του Ν. 4575/2018 (ΦΕΚ 192/Α) προβλέφθηκε η καταβολή εφάπαξ χρηματικού ποσού που αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ των μηνιαίων αποδοχών ή της μηνιαίας σύνταξης που θα δικαιούνταν να λάβουν, εάν δεν είχαν μεσολαβήσει οι μισθολογικές διατάξεις του Ν. 4093/2012 και αυτής που πράγματι τους κατεβλήθη κατ' εφαρμογή του άρθρου 86 Ν. 4307/2014, με αναφορά στο χρονικό διάστημα έως 31.12.2016. Δικαιούχοι των παραπάνω ποσών είναι τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, το Ιατρικό προσωπικό Ε.Σ.Υ., το Διδακτικό προσωπικό Πανεπιστημίων, Τ.Ε.Ι. κλπ., το μόνιμο καλλιτεχνικό προσωπικό της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Εθνικής Λυρικής Σκηνής, οι Δικαστικοί Λειτουργοί και τα μέλη του κύριου προσωπικού του Ν.Σ.Κ. καθώς και οι συνταξιούχοι των κατηγοριών αυτών.

Στις πιστώσεις των παραπάνω ποσών έχει παρατηρηθεί σωρεία λαθών και πολλοί στρατιωτικοί συνταξιούχοι δεν έλαβαν οιοδήποτε ποσό. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη δυσανάλογη αύξηση ορισμένων κρατήσεων, σε μεγαλύτερο ποσοστό από την αύξηση της ακαθάριστης σύνταξης. Για παράδειγμα, η κράτηση του Ν. 3865 είναι η πρώτη που εφαρμόζεται από όλες τις μνημονιακές κρατήσεις και ισχύει για ακαθάριστη σύνταξη άνω των 1.400 ευρώ, οπότε επηρεάζει ακόμη και τις σχετικά χαμηλές συντάξεις, μειώνοντας τα δικαιούμενα αναδρομικά. Στη συνέχεια, εφαρμόζονται διαδοχικά οι κρατήσεις των Ν. 4024, 4051 και 4093, και στην περίπτωση που υπάρχει υπέρβαση των ελάχιστων ορίων ασφαλείας που προβλέπει η κάθε διάταξη, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα ποσοστά περικοπών, με αντίστοιχη μείωση των αναδρομικών λόγω μισθολογίου. Επίσης, είναι λάθος να συγκρίνονται μόνο βαθμοί και έτη, διότι για παράδειγμα στις παλιές συντάξεις ο συντελεστής αναπλήρωσης είναι μεγαλύτερος. Ενόψει των ανωτέρω, δεν είναι ευχερής ο έλεγχος και καθίσταται αναγκαίο να κοινοποιηθούν οι σχετικές πράξεις υπολογισμού, προκειμένου να ασκήσουν οι δικαιούχοι τα δικαιώματά τους.

Τέλος, επισημαίνεται ότι σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, αν δεν έχει μεταβιβαστεί η σύνταξη, οι κληρονόμοι θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση στην αρμόδια Υπηρεσία με τα νομιμοποιητικά τους έγγραφα.

Τι ισχύει για τις αιτήσεις που υποβάλλονται προς τον ΕΦΚΑ, ΝΣΚ κλ.:

Πειραιάς, 27.02.2019

Με τιμή,

Φαίη Τζώρα - Μωράκη

Δικηγόρος Παρ' Αρείω Πάγω, ΜΔΕ

Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια,

Μέλος του Μητρώου Συντονιστών Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. Περιφέρειας Αττικής

Μέλος του Μητρώου Διαχειριστών Αφερεγγυότητας

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΚΤΗΜΑΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

1. Η πορεία της κτηματογράφησης (νομοθετικά)
Με το Ν. 2308/1995 ξεκίνησε η σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου, με σκοπό την αντικατάσταση της διαδικασίας του υπάρχοντος (από συστάσεως του Ελληνικού Κράτους, το 19ο αιώνα) συστήματος μεταγραφών και υποθηκών για τα δικαιώματα επί των ακινήτων. Με το Ν. 2664/1998 συστάθηκε η ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε., η οποία μετά την κατάργηση του ΟΚΧΕ (ΝΠΔΔ) με το Ν. 4164/2013, μετονομάστηκε σε ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ Α.Ε. - ΕΚΧΑ Α.Ε. Ήδη σήμερα, με το Ν. 4512/2018, η εταιρεία Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε. (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) καταργήθηκε και στην θέση της συστάθηκε το Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ», υπό την εποπτεία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ο σκοπός που καλείται να πραγματώσει το «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ» είναι η καταγραφή και διασφάλιση της περιουσίας των πολιτών και του Ελληνικού Δημοσίου. Θα οριοθετηθούν για πρώτη φορά οι ακίνητες ιδιοκτησίες στη χώρα, θα ξεκαθαρίσει η εικόνα και η έκταση της δημόσιας περιουσίας, ώστε να υπάρχει ασφάλεια στις συναλλαγές (αναγκαία για επενδύσεις και ανάπτυξη). Ταυτοχρόνως, προστατεύεται αποτελεσματικότερα το περιβάλλον, καθώς η αμετάκλητη οριοθέτηση των δασών και του αιγιαλού θα αποτελέσει το σοβαρότερο εμπόδιο ενάντια στις καταπατήσεις και την αυθαιρεσία.
Σε όποια περιοχή ολοκληρώνεται το έργο της κτηματογράφησης, τα υποθηκοφυλακεία προβλέπεται να αντικαθίστανται από τα οριστικά κτηματολογικά γραφεία τα οποία υπάγονται στο ΥΠΕΝ. Ο Ν. 4512/2018 προβλέπει τη σταδιακή κατάργηση των υπαρχόντων εμμίσθων και αμίσθων Υποθηκοφυλακείων κλπ. με τη σύσταση 17 Κτηματολογικών Γραφείων και 75 Υποκαταστημάτων του Ελληνικού Κτηματολογίου, στα οποία θα τηρείται το σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου. Μεταβατικά, μέχρι την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του Κτηματολογίου σε κάθε περιοχή απ' αυτές στις οποίες δεν έχει περαιωθεί η κτηματογράφηση, θα τηρείται το σύστημα Μεταγραφών και Υποθηκών. Ταυτόχρονα, το Ελληνικό Κτηματολόγιο θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη λειτουργία του Κτηματολογίου και σε νέα μεταβατικά Κτηματολογικά Γραφεία που θα λειτουργήσουν σε άμισθα και έμμισθα Υποθηκοφυλακεία πριν την κατάργησή τους.
Σήμερα, η λειτουργία Κτηματολογίου υποστηρίζεται από τον Φορέα σε 119 μεταβατικά Κτηματολογικά Γραφεία που αναφέρονται σε περισσότερους από 400 ΟΤΑ.
2. Η πρόοδος της κτηματογράφησης
Τα πρώτα έργα κτηματογράφησης, στα μέσα της δεκαετίας του '90, είχαν πιλοτικό χαρακτήρα και κάλυπταν μικρές διάσπαρτες περιοχές σε όλη τη χώρα. Το 2008 άρχισε η κτηματογράφηση των μεγάλων αστικών κέντρων και το 2011 δρομολογήθηκε η κτηματογράφηση αγροτικών και περι-αστικών περιοχών.
Το 2016 επαναπροκηρύχθηκε ο διαγωνισμός κτηματογράφησης για το υπόλοιπο της χώρας (το ΚΤΙΜΑ 16 είχε προκηρυχθεί για πρώτη φορά το 2013, αλλά έκτοτε πέρασε από 40 κύματα). Ήδη, από τον Νοέμβριο του 2018, έχει ξεκινήσει η περίοδος συλλογής δηλώσεων για τις περισσότερες συμβάσεις της κτηματογράφησης του υπόλοιπου της χώρας. Αναφορικά με τη συνολική πρόοδο του έργου της κτηματογράφησης, μέχρι σήμερα, έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση και λειτουργεί Κτηματολόγιο για το 30,7% των συνολικών εμπράγματων δικαιωμάτων της χώρας. Σήμερα, εξελίσσονται 72 συμβάσεις κτηματογράφησης για το 60,3% των δικαιωμάτων, συνολικού κόστους 490 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ εκκρεμεί η ανάθεση 5 συμβάσεων για το 7% των δικαιωμάτων για τις οποίες υπάρχουν δικαστικές εμπλοκές μεταξύ των συμμετεχόντων.
Ήδη από τις 04/02/2109 λειτουργεί η νέα ηλεκτρονική εφαρμογή υποβολής δηλώσεων κτηματογράφησης, για την οποία με τα μέχρι σήμερα στατιστικά δεδομένα καταγράφονται πολλαπλάσια ποσοστά συμμετοχής από όσα στα προηγούμενα προγράμματα κτηματογράφησης. Έτσι, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συναλλάσσονται με το Κτηματολόγιο, με σύγχρονες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, χωρίς να απαιτείται η μετάβασή τους στα κατά τόπους κτηματολογικά γραφεία. Για τον ίδιο λόγο έχει γίνει υποχρεωτική πλέον η ηλεκτρονική υποβολή όλων των τοπογραφικών διαγραμμάτων που επισυνάπτονται σε εγγραπτέες πράξεις καθώς και των διαγραμμάτων γεωμετρικών μεταβολών (για τη διαφύλαξη της διαφάνειας και της ασφάλειας). Επίσης, άμεσα θα είναι διαθέσιμη εφαρμογή για «έξυπνα» τηλέφωνα με τη βοήθεια της οποίας οι πολίτες θα μπορούν να καταγράφουν τις συντεταγμένες των ορίων του ακινήτου τους, να λαμβάνουν το αρχείο των συντεταγμένων στο email τους και να το υποβάλουν στη δήλωση για εντοπισμό. Τέλος σχεδιάζονται και πρόκειται να δρομολογηθούν την επόμενη περίοδο, η δυνατότητα ηλεκτρονικής παραγγελίας και παραλαβής πιστοποιητικών, αποσπασμάτων και
αντιγράφων, καθώς επίσης και η απομακρυσμένη ηλεκτρονική έρευνα στα κτηματολογικά στοιχεία σε όσους αποφασίσει η Πολιτεία να δώσει σχετική πρόσβαση.
3. Σύντομες διευκρινίσεις για τις δηλώσεις εγγραπτέων δικαιωμάτων
Κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης, οι δικαιούχοι εμπραγμάτων ή άλλων εγγραπτέων στα κτηματολογικά βιβλία δικαιωμάτων σε ακίνητα της υπό κτηματογράφησης περιοχής υποβάλλουν δήλωση του Ν. 2308/1995 με περιγραφή του δικαιώματός τους και αναφορά στην αιτία κτήσης.
Σε περίπτωση που ο δηλών επικαλείται ως τίτλο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία (όπως θα συμβαίνει συχνά στις υπό κτηματογράφηση σήμερα περιοχές), ο φορέας ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ δεν απαιτεί συγκεκριμένα αποδεικτικά έγγραφα για τη δήλωση κυριότητας επί ακινήτων με αιτία κτήσης χρησικτησία, αλλά έχει προδιαγράψει τα σχετικά αποδεικτικά, όπως αναφέρονται, ενδεικτικά, παρακάτω:
Δηλώσεις ενώπιον Δημοσίων Αρχών, ιδίως φορολογικών, όπως λ.χ. Ε9,
Συμβόλαια όμορων ιδιοκτητών που αναφέρουν τον δηλούντα ως κύριο του δηλούμενου ακινήτου,
Συμβολαιογραφικό προσύμφωνο, εφ' όσον βεβαιώνεται η παράδοση της νομής,
Μισθωτήρια που εμφανίζουν ως εκμισθωτή τον δηλούντα, εφ' όσον φέρουν βέβαιη χρονολογία,
Έγγραφα χορήγησης επιδότησης στον δηλούντα, από τα οποία προκύπτει ότι αυτός αντιμετωπίστηκε ως κύριος του ακινήτου,
Αποδείξεις καταβολής τελών πάσης φύσεως που βαρύνουν τον δικαιούχο του ακινήτου στο όνομα του δηλούντος,
Αποδείξεις ΔΕΗ, ΟΤΕ, ύδρευσης κλπ. προς τον δηλούντα,
Αποδείξεις καταβολής αμοιβής σε εργολάβο που περιέφραξε το ακίνητο ή ενδεχομένως για άλλες εργασίες, εφ' όσον δεν αμφισβητείται η χρονολογία τους,
Παλαιά τοπογραφικά διαγράμματα που συντάχθηκαν με εντολή του δηλούντος και τα οποία τον αναφέρουν ως δικαιούχο,
Πράξη αναγνώρισης ορίων,
Υποθήκες και εν γένει βάρη στα ακίνητα για τα οποία δηλώνεται ως λόγος χρησικτησία,
Ένορκες βεβαιώσεις ενώπιον Ειρηνοδίκη ή Συμβολαιογράφου.
Στην περίπτωση εξ αδιαθέτου διαδοχής και εφόσον ο δηλών δεν έχει ακόμη προβεί σε συμβολαιογραφική αποδοχή κληρονομιάς ή σε έκδοση κληρονομητηρίου, προσκομίζονται υποχρεωτικά τα παρακάτω:
Ληξιαρχική πράξη θανάτου,
Πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών,
Πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης,
Πιστοποιητικό περί μη αποποιήσεως,
Ο τίτλος κτήσης του αποβιώσαντος.
Σε περίπτωση διαδοχής εκ διαθήκης και εφόσον ο δηλών δεν έχει ακόμη προβεί σε συμβολαιογραφική αποδοχή κληρονομιάς ή σε έκδοση κληρονομητηρίου, προσκομίζονται υποχρεωτικά τα παρακάτω:
Ληξιαρχική πράξη θανάτου,
Αντίγραφο της δημοσιευμένης διαθήκης ή η απόφαση με την οποία κηρύχθηκε αυτή κυρία, εάν πρόκειται για ιδιόχειρη διαθήκη,
Πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως άλλης διαθήκης,
Πιστοποιητικό περί μη αποποιήσεως.
Πειραιάς, 27.02.2019
Με τιμή,
Φαίη Τζώρα - Μωράκη
Δικηγόρος Παρ' Αρείω Πάγω, ΜΔΕ, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια,
Μέλος του Μητρώου Συντονιστών Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. Περιφέρειας Αττικής
Μέλος του Μητρώου Διαχειριστών Αφερεγγυότητας